Laserowa korekcja wzroku to jedna z metod terapii wad refrakcji, czyli takich zaburzeń widzenia jak krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm i presbiopia. Są to najczęstsze problemy, z jakimi pacjenci zgłaszają się do okulisty. Utrudniają wyraźne widzenie osobom w każdym wieku, niezależnie od stanu zdrowia czy stylu życia. Wady refrakcji można korygować okularami lub soczewkami kontaktowymi. Korekcja laserowa daje jednak lepsze, bo trwałe rezultaty.
Czym są wady refrakcji?
Wady refrakcji, potocznie nazywane wadami wzroku, nie są schorzeniem. Wynikają z nieprawidłowości w budowie układu optycznego oka, w związku z którymi spostrzegany obraz nie jest prawidłowo rzutowany na siatkówkę, a tym samym trafia zniekształcony do ośrodków wzroku w mózgu.
Astygmatyzm to wada wynikająca z niewłaściwego kształtu soczewki. Powoduje on nieregularne skupienie wpadających do oka promieni świetlnych, skutkiem czego obraz widziany w określonych płaszczyznach jest rozmyty. Z kolei nieprawidłowa długość gałki ocznej powoduje rzutowanie się obrazu przed siatkówką w krótkowzroczności (bliskowzroczności), a za siatkówką w dalekowzroczności (nadwzroczności). W efekcie krótkowidze widzą nieostro obiekty oddalone, a dalekowidze głównie te, które znajdują się w pobliżu.
Specyficzną wadą refrakcji jest presbiopia, która wynika ze zmian zwyrodnieniowych w soczewce oka – najczęściej związanych z wiekiem (stąd inna nazwa – starczowzroczność). W związku ze spadkiem jej elastyczności oko traci naturalną zdolność akomodacji – nie może płynnie dostosowywać się do widzenia obiektów znajdujących się w różnych odległościach.
Na czym polega laserowa korekcja wzroku?
Korekcja astygmatyzmu czy bliskowzroczności polega na modyfikacji układu optycznego oka tak, by przebiegające przez niego promienie świetlne tworzyły ostry obraz na siatkówce. Można osiągnąć to np. z użyciem odpowiednio zbudowanej soczewki okularowej. Laserowa korekta wzroku to z kolei modyfikacja jednej ze struktur oka – rogówki. Wymodelowanie jej kształtu za pomocą lasera trwale zmienia warunki refrakcji (czyli załamywania się w oku promieni światła). Pacjent może więc widzieć wyraźnie bez okularów czy soczewek kontaktowych.
Korekcja bliskowzroczności polega na odpowiednim spłaszczeniu rogówki, a dalekowzroczności – na jej uwypukleniu. W przypadku laserowej korekcji astygmatyzmu celem jest nadanie krzywiźnie rogówki regularnego kształtu. Przy presbiopii zmiany dotyczą wprawdzie soczewki, ale modyfikacja rogówki pozwala dostosować układ optyczny oka do jej możliwości. Laserowa korekta wzroku służy zwykle w tym przypadku dostosowaniu jednego oka do ostrego widzenia do dali, a drugiego – do bliży. Po takim zabiegu pacjent może widzieć wyraźnie, ponieważ mózg jest w stanie stworzyć obraz postrzeganych obiektów na podstawie impulsów nerwowych z obojga oczu.
Kiedy możliwa jest korekta wzroku laserem?
Laserowa korekcja wzroku jest zabiegiem, do którego kwalifikuje się większość pacjentów z wadami refrakcji, choć oczywiście istnieją pewne przeciwwskazania. Przede wszystkim nie podejmuje się takiego leczenia przy nieustabilizowanej wadzie wzroku, co dotyczy w szczególności osób przed 20. rokiem życia. W ich przypadku układ optyczny oka może ulec zmianom w związku z trwającym rozwojem.
Jeśli chodzi o górną granicę wieku, rekomenduje się wykonanie korekcji dalekowzroczności czy astygmatyzmu, a nawet starczowzroczności przed 60–65 rokiem życia. Później mogą wystąpić przeciwwskazania do zabiegu związane ze schorzeniami narządu wzroku lub innymi chorobami. Jeśli jednak stan zdrowia pacjenta na to pozwala, laserowa korekcja wzroku w późniejszym wieku jest jak najbardziej możliwa.
Bezwzględnymi przeciwwskazaniami do zabiegu są:
- choroby oczu, takie jak jaskra, zaćma czy stożek rogówki;
- niektóre przewlekłe schorzenia (cukrzyca, choroby tarczycy, nadciśnienie), o ile nie są leczone i ustabilizowane;
- niektóre zaburzenia psychiczne (gdy zachowania pacjenta są nieprzewidywalne);
- ciąża i karmienie piersią.
Nie wykonuje się laserowej korekty wzroku u osób ze zwyrodnieniem plamki żółtej czy chorobami degeneracyjnymi siatkówki, ponieważ w ich przypadku zabieg nie przyniesie poprawy jakości widzenia.
Innym przeciwwskazaniem do laseroterapii może być bardzo duża wada refrakcji. Obecnie korekcja bliskowzroczności wykonywana jest przy wadach do -10 dioptrii, korekcja dalekowzroczności – przy wadach do +6 dioptrii, a korekcja astygmatyzmu – przy wadach do +5 dioptrii. Od jakiej wady laserowa korekcja wzroku jest możliwa? Tu ograniczenie może stanowić rodzaj wybranej metody, ale istnieje możliwość korekty przy minimalnej wadzie (poniżej 0,5 dioptrii), która nie ma znaczenia przy wykonywaniu codziennych czynności, ale może mieć przełożenie np. na wyniki w sporcie wyczynowym.
Jak wygląda zabieg laserowej korekcji wzroku?
Laserową korekcję wzroku wykonuje się specjalnym laserem (excimerowym lub femtosekundowym). Wiązka światła oddziałuje na rogówkę oka poprzez setki, a nawet tysiące bardzo krótkich impulsów. Z każdym impulsem odparowuje niewielką ilość tkanki, co pozwala na jej wymodelowanie. Laser działa zgodnie z algorytmem, który pozwala na precyzyjne ustalenie mocy i lokalizacji poszczególnych impulsów. W razie jakichkolwiek nieprawidłowości w trakcie zabiegu urządzenie przestaje pracować, co zwiększa bezpieczeństwo pacjenta. Czy laserowa korekcja wzroku jest bolesna? Nie, ponieważ odbywa się w miejscowym znieczuleniu. Samo znieczulenie również nie wiąże się z żadnym dyskomfortem, ponieważ podaje się je w postaci kropli do oczu.
Czy laserowa korekcja wzroku jest bezpieczna?
Zabieg laserowej korekcji wzroku jest bezpieczny i mało inwazyjny. Odbywa się w warunkach ambulatoryjnych, czyli bez hospitalizacji pacjenta. Trwa około pół godziny, z czego zaledwie 20 sekund to czas pracy lasera. Laserowa korekta wzroku obarczona jest bardzo niewielkim ryzykiem powikłań, do których należą:
- ból oka (o niewielkim nasileniu);
- uczucie ciała obcego w oku;
- suchość, pieczenie i łzawienie oczu;
- nadwrażliwość na światło;
- przejściowe wahania ostrości widzenia;
- stany zapalne oka.
Większość z tych objawów ma charakter przejściowy i ustępuje w ciągu kilku dni lub tygodni po zabiegu. U osób, które ściśle przestrzegają zaleceń pozabiegowych, zwykle nie występują żadne dolegliwości. Pacjenci często zadają pytanie, czy można stracić wzrok po laserowej korekcji wzroku. Jak dotąd nie odnotowano takiego przypadku, a jest to jeden z najczęściej wykonywanych zabiegów chirurgicznych na świecie. Podczas zabiegu laser działa na płytkiej warstwie oka, więc uszkodzenie struktur odpowiedzialnych za zdolność widzenia jest niemożliwe.
Jak postępować po zabiegu laserowej korekcji wzroku?
Zabieg laserowej korekcji wzroku nie wymaga długotrwałej rehabilitacji. Pacjent może skorzystać nawet z 30-dniowego zwolnienia lekarskiego (co jest wskazane, jeśli wykonuje pracę, w której oczy są szczególnie narażone na szkodliwy wpływ czynników zewnętrznych), ale na ogół nie ma przeciwwskazań, by niemal od razu powrócił do codziennych aktywności. Musi jednak zachować przy tym pewne środki ostrożności.
Czego nie wolno robić po laserowej korekcji wzroku? W pierwszych tygodniach po zabiegu należy przede wszystkim unikać ekspozycji na:
- promieniowanie słoneczne (w pierwszych dniach najlepiej przebywać w zacienionym pomieszczeniu, a następnie wychodzić na zewnątrz wyłącznie w okularach z mocnym filtrem UV);
- światło niebieskie (przynajmniej w pierwszych dniach po zabiegu trzeba unikać korzystania ze smartfona, komputera, oglądania telewizji);
- pył, kurz, dym;
- chorobotwórcze mikroorganizmy (należy unikać dotykania oczu, kontaktu z osobami chorymi);
- kosmetyki (należy zaniechać makijażu, można zażywać kąpieli, uważając jednak, by do oczu nie dostało się mydło czy szampon).
Po zabiegu laserowej korekcji wzroku należy też na co najmniej miesiąc zaniechać intensywnego wysiłku fizycznego, a także korzystania z basenu i sauny.
Ochronę oczu wspomagają przepisane przez lekarza krople – nawilżające i o właściwościach antybiotycznych. W zależności od metody, jaką został wykonany zabieg, specjalista może także zabezpieczyć oko opatrunkową soczewką kontaktową. Wskazany jest wypoczynek i możliwie długi sen, który przyspiesza regenerację naruszonych zabiegiem tkanek.
Jaka jest skuteczność laserowej korekcji wzroku?
Laserowa korekta wzroku to zabieg, który daje trwałą poprawę jakości widzenia. W większości przypadków pacjent może na zawsze zrezygnować z noszenia okularów czy soczewek kontaktowych (po usunięciu dużej wady refrakcji może potrzebować niewielkiej korekcji okularowej). Pacjenci niekiedy obawiają się, że wada wraca po korekcji wzroku. Nie ma takiej możliwości! Jeśli dojdzie do pogorszenia jakości widzenia, to na skutek innych czynników (np. chorób, ekspozycji na niekorzystne czynniki środowiskowe), ale nie w związku z „cofnięciem” się uzyskanych efektów zabiegu.
