O stłuczenie nadgarstka nietrudno. To jeden z najczęstszych urazów. Może się pojawić m.in. podczas uprawiania sportu, np. gry w tenisa, siatkówkę czy biegania, a nawet przy wykonywaniu codziennych obowiązków. Jak rozpoznać tę kontuzję. Jakie są jej objawy i leczenie? Jak udzielić pierwszej pomocy, gdy wystąpi? Wyjaśniamy.
Stłuczenie nadgarstka: co to za uraz?
Stłuczenie jest dość potocznym określeniem odnoszącym się w praktyce do urazów nadgarstka, w wyniku których doszło do uszkodzenia tkanek miękkich, np. do ich zgniecenia pod wpływem siły uderzenia czy upadku. Oznacza to, że wszelkie uszkodzenia zaszły pod skórą, a na zewnątrz objawiają się głównie krwiakiem czy zasinieniem[1].
Stłuczenia nadgarstka najczęściej nie należą do groźnych urazów, a ich leczenie przebiega w warunkach domowych.
Nie tylko stłuczenie! Twój uraz nadgarstka to może być inna kontuzja
Chociaż stłuczenie to jeden z typowych urazów nadgarstka, warto wiedzieć, że jego objawy mogą być podobne do innych kontuzji. Po upadku czy silnym uderzeniu w jakąś twardą powierzchnię mogło dojść również np. do:
- naciągnięcia więzadeł, torebki stawowej czy mięśni, a nawet do ich naderwania lub przerwania [1];
- zwichnięcia stawu w nadgarstku, czyli przemieszczenia się połączonych nim kości względem siebie poza położenie fizjologiczne [2];
- złamania łódeczkowatej kości nadgarstka [3]
Dlatego po udzieleniu pacjentowi pierwszej pomocy, warto skonsultować się z lekarzem. Tylko specjalista, po przeprowadzeniu badania fizykalnego czy wykonaniu RTG może określić, czy miało miejsce stłuczenie, skręcenie, złamanie kości łódeczkowatej czy innego urazu w obrębie nadgarstka. W każdym z tych przypadków zastosowane będzie inne leczenie.
Jak złagodzić ból nadgarstka, czyli pierwsza pomoc po stłuczeniu
Co zrobić, gdy doszło do urazu w obszarze nadgarstka? Reakcja na to uszkodzenie w pierwszych minutach i godzinach ma znaczenie. Co zatem zrobić[4]?
Przy udzielaniu pierwszej pomocy przede wszystkim należy zadbać o własne bezpieczeństwo, a następnie — o poszkodowanego. Jeżeli więc do urazu doszło np. na ruchliwej drodze lub w innym miejscu, w którym czyha jakieś zagrożenie, postaraj się przenieść w bezpieczny obszar – wraz z osobą, która doznała urazu nadgarstka.
Kiedy natomiast znajdziecie się w bezpiecznym miejscu, poleć poszkodowanemu, aby usiadł (np. na ławce na sali gimnastycznej w szkole, krześle czy — w ostateczności — na ziemi).
Na tym etapie można przejść do zastosowania schematu PRICE (Protection Rest Ice Compression Elevation) [5],a zatem do:
- schłodzenia dotkniętego urazem stawu w okolicy nadgarstka, np. przy pomocy lodu (nigdy nie bezpośrednio na skórę; należy go np. zawinąć w ręcznik) albo sprayu chłodzącego;
- podania miejscowo leku przeciwbólowego; najczęściej aplikowany jest środek z grupy NLPZ, np. diklofenak. Ta substancja znajduje się np. w DIKY spray[6];
- odciążenia stawu w obszarze nadgarstka i jego ucisk, np. poprzez zastosowanie bandażu elastycznego lub stabilizatora;
- uniesienia nadgarstka do góry, co pomoże zniwelować obrzęk;
- odpoczynku — nadgarstek nie powinien być narażony na zbyt intensywną „eksploatację”.
Pacjent z tak zabezpieczonym nadgarstkiem może się, w razie wątpliwości, udać do lekarza — tak, aby wykluczyć np. złamanie kości łódeczkowatej czy zwichnięcie.
Stłuczenie nadgarstka — objawy, które mogą skłonić do wizyty u lekarza
Jeżeli rzeczywiście doszło do stłuczenia, a nie np. do złamania nadgarstka, leczenie nie wymaga wizyty u lekarza. Warto jednak obserwować kończynę oraz jej stan. Niepokoić mogą np.:
- długotrwała opuchlizna, która nie zmniejsza się;
- powiększający się krwiak;
- odkształcenie w obszarze nadgarstka;
- zaburzenia czucia, wrażenie „mrowienia” w dłoni;
- nieznikające lub pogłębiające się ograniczenie ruchomości;
- narastający ból.
Takie symptomy mogą sugerować, że problemem nie jest stłuczenie, a poważniejszy uraz, np. zwichnięcie czy złamanie [2]. Dolegliwości bólowe i obrzęk mogą też świadczyć o stanie zapalnym[7].
Pamiętaj! Po urazach nadgarstka i dłoni może być potrzebna rehabilitacja. Dlatego, gdy ustaną już najbardziej dotkliwe objawy, warto skonsultować się z fizjoterapeutą, aby jak najszybciej przywrócić pełną sprawność tego obszaru układu ruchu.
Artykuł na zlecenie Diky
[1] Sułko J., Zamknięte obrażenia tkanek miękkich, Medycyna Praktyczna, dostęp online 17.11.2023 r.: https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/165546,zamkniete-obrazenia-tkanek-miekkich
[2] Sułko J., Zwichnięcie, Medycyna Praktyczna, dostęp online 17.11.2023 r.: https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/165512,zwichniecie
[3] Budek Z. i inni, Bóle nadgarstka w aspekcie treningu strzeleckiego, Strzelectwo sportowe, 8, 2011.
[4] Kwiatoń M., Zwichnięcia, skręcenia i złamania [Pierwsza pomoc], Medycyna Praktyczna, dostęp online 17.11.2023 r., https://www.mp.pl/pacjent/pierwsza_pomoc/207697,zwichniecia-skrecenia-i-zlamania
[5] Wojtkowski J. i wsp., Urazy sportowe dzieci i młodzieży, W: Współczesne metody rehabilitacji dzieci i młodzieży, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Wydział Nauk o Zdrowiu, 2014, s. 91-108.
[6] https://www.dikyspray.pl/, dostęp 17.11.2023 r.
[7] Kwiatkowska B, Reaktywne zapalenie stawów, Medycyna Praktyczna, dostęp online 17.11.2023 r.: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.16.12.3.
