Próba wątrobowa to badanie laboratoryjne krwi, podczas którego oznaczane są poziomy czterech enzymów wątrobowych oraz bilirubiny. Uzyskane w ten sposób wyniki pozwalają określić stan zdrowia wątroby oraz rozpoznać liczne choroby tego narządu, które w wielu przypadkach rozwijają się bezobjawowo.
Z tekstu dowiesz się:
- w jakich sytuacjach zlecana jest próba wątrobowa,
- jak się przygotować do próby wątrobowej,
- jakie są normy próby wątrobowej,
- o czym mogą świadczyć złe próby wątrobowe.
Próba wątrobowa to badanie laboratoryjne krwi. W jego trakcie oznacza się stężenie we krwi aminotransferazy alaninowej (ALT), aminotransferazy asparaginianowej (AST), fosfatazy alkalicznej (ALP), gamma-glutamylotranspeptydazy (GGTP) oraz bilirubiny całkowitej. Są to podstawowe badania laboratoryjne w kierunku chorób wątroby oraz dróg żółciowych.
Próby wątrobowe – badanie o szerokim spektrum zastosowania
Próby wątrobowe z krwi może zlecić lekarz POZ, internista, gastrolog, lekarz hepatolog i wielu innych specjalistów. Bywa ono wykonywane profilaktycznie u osób bez jakichkolwiek niepokojących objawów, ale też u pacjentów, u których występują takie dolegliwości, jak:
- bóle brzucha,
- przewlekłe biegunki,
- utrata apetytu,
- nudności, wymioty,
- osłabienie, przewlekłe uczucie zmęczenia,
- żółte zabarwienie skóry i błon śluzowych,
- powiększenie obwodu brzucha.
Próby wątrobowe – na czczo do laboratorium. Przygotowanie do badania
Jak widać, istnieje wiele wskazań, by wykonać próby wątrobowe. Jak się przygotować do badania? Ze względu na specyfikę enzymów wątrobowych kluczowe jest, aby na pobranie krwi do laboratorium zgłosić się na czczo – ostatni posiłek można zjeść 10-12 godzin przed badaniem. Dlatego najczęściej godzina badania wyznaczana jest na poranek, po zjedzonej poprzedniego dnia lekkiej kolacji, bez śniadania.
Próby wątrobowe – normy
W przypadku każdej badanej w trakcie prób wątrobowych substancji istnieją normy, które pozwalają ocenić, czy jej stężenie jest prawidłowe:
- ALT – norma dla aminotransferazy alaninowej zależna jest od wieku oraz płci i mieści się granicach 5-40 U/l.
- AST – norma dla aminotransferazy asparaginianowej mieści się granicach 5–40 U/l dla kobiet i mężczyzn.
- ALP – dla osób dorosłych normy enzymu fosfatazy alkalicznej wynoszą od 30 do 120 U/l.
- GGTP – obecność enzymu gamma-glutamylotranspeptydazy określa się na maksymalnym poziomie 35 U/l dla kobiet i 40 U/l dla mężczyzn.
- Bilirubina całkowita – stężenie bilirubiny całkowitej we krwi powinno mieścić się w przedziale 0,3-1,2 mg/dl.
Próby wątrobowe wyniki – jak interpretować?
O różnego rodzaju nieprawidłowościach i chorobach świadczą zarówno zbyt niskie, jak i podwyższone próby wątrobowe. I tak np. niższe od norm wyniki prób wątrobowych mogą oznaczać cholestazę wątrobową lub marskość wątroby, a wysokie próby wątrobowe sugerują wirusowe lub autoimmunologiczne zapalenie wątroby, a także nowotwory i przerzuty nowotworów do wątroby. Podwyższony poziom bilirubiny całkowitej wskazuje na przyczynę żółtaczki, a kolei zbyt wysoki poziom enzymu GGTP sugeruje prawdopodobieństwo niealkoholowego stłuszczenia wątroby.
Próba wątrobowa to cenne pod względem diagnostycznym badanie, które pozwala diagnozować wiele groźnych dla zdrowia i życia chorób – także tych, które przez długi czas rozwijają się bezobjawowo. Dlatego lepiej nie szukać nigdzie porad, jak szybko obniżyć próby wątrobowe, ale podejść do badania rzetelnie i w razie nieprawidłowych wyników wdrożyć odpowiednie leczenie.
Źródła:
- https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/51063,proby-watrobowe
- https://journals.viamedica.pl/gastroenterologia_kliniczna/article/download/37232/26521
